Zingeving in het Westen

Recensie Kameel.nl (O.W. Dubois)

Toewijding aan leven en wereld
Mensen zoeken naar de zin van het leven en willen zich daartoe graag voegen in een groter verband. In dit aan de Radboud Universiteit Nijmegen verdedigde proefschrift onderzoekt de auteur de wegen waarlangs men in het Westen in de afgelopen eeuwen tot zingeving van het leven heeft willen komen. Centraal hierbij staat de vraag naar de verhouding tussen de traditionele zingeving enerzijds en strijdersethos en christendom anderzijds.

Traditionele zingeving, zo schrijft Abspoel, vereist vertrouwen in een transcendente dat zich manifesteert in het concrete en door traditie geregisseerde leven en dit ‘transcendente draagt de belofte in zich dat de mens, door zich over te geven aan het traditionele leven en zich open te stellen voor nieuwe ervaringen, verder kan komen in de richting van een voltooid leven’.

Het strijdersethos, zoals dat tot uiting kwam in de riddercultuur van de Middeleeuwen, verachtte de concrete bestaansvormen van het leven en was een gepassioneerd verzet tegen de traditie. Het christelijk geloof daarentegen wil zich aansluiten bij traditionele zingevingspatronen en nodigt, aldus de schrijver, mensen uit als het ware verder te gaan in dezelfde richting.

Het christelijk geloof moet daarom niet gezien worden ‘als een integraal alternatief voor traditionele zingeving, maar als iets dat nodig is om het vertrouwen in wat onvervangbaar is in traditionele zingeving te redden, in een wereld waarin dat vertrouwen van veel kanten bedreigd wordt’. Mooi is dat de schrijver hieraan toevoegt dat de navolging van Christus, waartoe christenen worden opgeroepen en waartoe ze geloven in staat te worden gesteld door de genade en de Geest, een verdere levensaanvaarding vereist dan de mens op grond van traditionele zingeving kan opbrengen; mooi is eveneens zijn opmerking dat het centrale motief van het christelijk ethos, dit in de lijn met het Leitmotiv van het joodse geloof, ontferming is.

Een belangrijk en inhoudsrijk boek dat van grote geleerdheid getuigt en verassende en verrijkende inzichten geeft in eeuwen van Westers denken.

Waarom wel lezen: op hoog abstractieniveau inzicht in tendensen van het Westerse denken.
Waarom niet lezen: wellicht (te) moeilijk als je niet academisch geschoold bent.
Aantal sterren: 5

O.W. Dubois, juni 2016
Lees meer recensies van O.W. Dubois